Kalaallit Nunaani tusagassiortuniit Naleraq aperineqarpoq, sooq periusissiami saqqummeqqaammersumi Naalakkersuisut partillu allat saqqummiussaanut atsioqataasimannginnersugut.
Apeqqut ersarissoq: ”Partiit allat isummaminnik mumeriasaarlutik, Naleqqap politikkianut tapersiilerneranni, sooq atsioqataanngilasi?”
Siusinnerusukkut eqqortumik Berlingske tusagassiaminni issuarpaanga[1], nassuiarakku danske stat allakkiaata imarisaa[2]. Ingerlaannaq Naalakkersuisut Siulittaasua naqqiummik[3] nassiussivoq Inuit nunatsinni immikkut pisinnaatitaaffeqarnissaat akerlilerlugu.
Taava Naleqqap atorluaannarsinnaanngilaa isumaqatigiissut, Inuit nunatsinni immikkut pisinnaatitaaffilersuilernerat? Aali Naalakkersuisut nalunaaruteqareersut Inuit Kalaallit Nunaani nalunaarsugaanngitsut.
Inatsisartuni oqallinnermi nunanut allanut niuerneq, kalaallit kinaassusaat[4] aammalu sakkulerngoqqusaanermut peqataannginnissaq[5] eqqartorneqarpoq. Tassani Naleqqap politikkia[6] akerlilersorneqarpoq[7]. Sooq taava maanna partiit allat tapersiilermata, naleraq aaliangiuppaa periusissiamut peqataassanani?
Naleqqamiit paasilluarparput Naalakkersuisut siunniussagut politikkerpullu periusissiamut attatiinnarmassuk. Naluneqanngilaq naaperiaaneq nalinginnaasumik naleqartitanik pilliuteqartitsisariaqarnermik kinguneqartarmat. Naluarpulli Naleqqap atsioqataannginnera imaluunniit imarisaa tunngaviunersoq saqqummiinermi qungujussaqarfigineqarpallaanngimmat.
Arlalitsigut Naleraq isornartorsiorneqartarpoq politikkikkut angusagut erfalasulersaarutigineq ajoratsigit, taamaammat partiit allat nersualaagassaapput Naleqqap politikkia saqqummilaarutigigamikku, ilalumi allaat namminermisut tanngassimaarutigigamikku.
Taamaammat aaliangiussimavarput kukkussutaasut amingaataasullu uniffiginiarnagit. Tamattami misilinnikuunngisatsinnik kukkunersiorneqarnissaq ernumassutiginagu piumassuseqartariaqarpugut.
Torrallatatut isigivarput periusissiaq pituttuinani, pisariaqarfiatigullu ineriartortinneqarsinnaanera. Aamma taamaasiornikkut persuarsiornikkut atsiorniarneq pisariaqartitsivallaanngikkaluartoq, qaasiorpalaarsinnaallunilu.
Naalakkersuisunut isumaqatigiissutit kingulliit takutissimavaat, Naleqqamut pitsaanerpaasoq atsioqatigiit timitaliinissaminnut piareersimanngippata, atsioqataanani pitsaanerusoq.
Uanilu ersarissumik periusissiami pingaarnersiuineq tassaanngitsoq uagut kalaallit politikkikkut siunnerfigisarput, kisiannili Danmarkeeqqamut pituttorusunneq. Kunngeqarfiup issittumi periusissiaa kinguarsarnikuullugu, naggammut erseqqissaassutigiinnarniarlugu Issittumi Kunngeqarfiusoq, isummerfiginianngilarput.
Tassami uppernassuseq killeqassaaq allakkaanni Inuiattut nunatullu namminiussuseqarnitta aallaaviunissaa, akerlerluinnaanillu naqissuserlugu Kunngeqarfimmi nunat pingasut ataatsimoorfimminnik issittumi politikkillit.Immaqami periusissialiornermi ”Inuit Kalaallit nunaani” imaluunniit ”Inuiaat Kalaallit” ineriartornissaat qitiusimanngilaq, ksiannili nunani allani atuartussamut pissutsinik kusassaatitut atorusunneqarsimasinnaavoq.
Nutsernerani assigiinngissut ersarippoq ingerlaannaq nuisussaq tassaasoq oqaaseq Inuit (nunap inoqqaavi) aammalu inuit atorneqarnera.
Ingerlaannaq ersarlulerluni Inunnit kingoqqisuuneq pineqarnersoq imaluunniit inuit Kalaallit Nunaani najugaqartut pineqarnersut. Issittormiunut naggueqatitsinnut assigiinngissut annertoorujuk, kinaassusertik tanngassimaarutigiinnarnagu aammali inatsisitigut takussutissaatigigamikku.
Soorunami aamma eqqarsaatersuutinik pilersitsivoq ”Oqalliffik” tallimanngorneq 23/2-2024 ingerlanera, atsioqataasut iluminni apeqqusersuleramikku Kalaallit Nunaata ICC-mut siunissami tapiissutaa. Aali periusissiami pituttorsimallutik 2033 tungaanut tapersiinissaminnut.
Takussaaqaarmi oqaatsit kusassakkat timitaqanngitsut Kalaallit Nunaani nunaqavissut pineqalertillugit[8].
Naleqqamiit soorunami piareersimavugut qinersinerup kingorna periusissiap ineriartortinnissaanut, qinersisartut piumasarippassuk.
Inussiarnersumik
Pele Broberg
Siulittaasoq Naleraq
Sukumiinerusumik periusissiaq samminera malinnaavigerusukkaanni, tamanna pissaaq arfininngorneq 24/2-2024 nalunaaqutaq 15:00 Facebook[9] Live[10] amma Youtube[11] atorlugit pisarnitsitut.
[1] KNR-imit issuarnerlunneqartoq
[2] https://naleraq.gl/wp-content/uploads/2023/03/Ilanngussaq-7-Inuiaat-Kalaallit.pdf
[3] https://naalakkersuisut.gl/Nyheder/2021/09/1909_Dementi?sc_lang=kl-GL
[4] https://ina.gl/media/0lebdt52/pkt92_em2022_bf33_inuit_register_og_valg_peleb_naleraq_kal.pdf
[5] https://ina.gl/media/sh0l2orn/pkt74_em2022_bf33_vaernepligtsafproevning_ordf_1beh_naleraq_kal.pdf
[6] https://polarjournal.ch/en/2021/05/25/a-own-coast-guard-for-greenland/
[7] https://sermitsiaq.ag/kl/rusland-pele-pilluguissittumi-avissaartuuttoqassanngilaq
[8] https://naleraq.gl/inuit/ilo-69-danske-stat/
[9] https://www.facebook.com/politik.gl